#آموزش_گویش_نایینی
.


قسمت هفتم مسمط "یادش_بخیر"سروده اقا سید رضا مرتضوی با صدای فرزند گرامی ایشان

هیمِه چی از روس و هند و چین نَبی/
بالا شوی بی سَرت و بی هُرچین نَبی/
تُمُّنی قِر کِمتر از پاچین نَبی/
خُل وِ سِری قالیی نایین نَبی/
گیلیمی هولُک آمو یادُش بخیر/


7🌺🌺🌺🌺


هیمِه چی  = همه چیز
نَبی = نبود
.بالا شُی = بالا رفتن ، (ترقی و پیشرفت کردن)
سَرت = نردبان
هُرچین(اُرچِن)= راه پله
تُمُّنی قِر = نوعی شلوار زنانه با چین زیاد و شبیه دامن
پاچین = نوعی پیراهن زنانه یا دامن که دارای چین های فراوان و معمولا گل دار بود
کل مصرع اشاره دارد به ضرب‌المثل کهر از کبود کمتر نیست
خُل = خاکستر
خُل وِ سِر = اصطلاحی است مثل خاک بر سر ولی زننده تر
هولُک آمو ( هامون آباد ) = نام روستایی است در غرب شهرستان نایین بین آرند و ورپا که در آنجا گلیم جُلی را خوب می بافتند

#سید_رضا_مرتضوی
@naein_nameh

#سخن_روز
.
جدای از محتوی سنگین و ثقیل رباعی که مخصوص سروده های خیام است، سه بار استفاده از کلمه "آرند " نام زادگاه نگارنده برایم مشوقی بود.
@naein_nameh

#مشاهیر_نایین
.
باقر خان پیرنیا
فرزند مرحوم معاضدالسطنه
او در دانشگاه تهران تحصیل و از مشاغل مهم او ابتدا چهار سال استاندار فارس و سپس چهار سال استاندار خراسان و نایب التولیه آستان قدس بود
باقر پیرنیا خوشنام‌ از فارس‌ رفت‌ و این‌ سعادتی‌ است‌ که‌ نصیب‌ منوچهر پیروز و استانداران‌ بعدی‌ نگردید؛ برخلاف‌ اینکه‌ پیرنیا در دورانی‌ حساس‌ و بحرانی‌ به‌ استان‌ فارس‌ اعزام‌ شد. پیرنیا وارث‌ استانداری‌ خشن‌ و فاسد به‌ نام‌ سپهبد کریم‌ ورهرام‌ بود. سیمای‌ این‌ دو به‌ کلی‌ متفاوت‌ بود و شاید همین‌ تمایز فاحش‌ به‌ پیرنیا جلوه‌ بیشتری‌ می‌بخشید. پیرنیا درست‌ می‌گوید. بدون‌ تردید خوشرویی‌ و حسن‌ سلوک‌ او مرهمی‌ بر جراحات‌ عمیقی‌ بود که‌ سپهبد ورهرام‌ و سپهبد بهرام‌ آریانا (ارتشبد بعدی)، فرمانده‌ نیروی‌ جنوب‌ بر پیکر فارس‌ وارد آوردند.

مجله فکاهی معروف"توفیق" در زمان استانداری او در فارس
یک آگهی استخدام به شکلی طنز چاپ کرده بود . آگهی چنین بود:
استانداری فارس کارمند استخدام می کند . اما در دایره ای دور اگهی نوشته بود ، نایینی ، نایینی، نایینی،نایینی........

@naein_nameh

بمناسبت روز زمین..
وطن چون ناموس و زمین و خاکش گرامی است..
چنین نقشی است برای مادر در زندگانی

استاد اکبر آخوندی
@naein_nameh

#آموزش_گویش_نایینی
.

بند ششم مسمط زیبای "یادش بخیر سروده جناب اقا سید رضا مرتضوی با صدای فرزند گرامیشان


تودوری و کوکونار و نُم نَبِر/
درمونی پاکیچَه بیو و وا و صِئر/
گرچه دوُوا بی ولیکن الحَذِر/
یعنی گُو ، احمد لَکِر دسُش نَکِر/
دی نصیحتی ماجون یادُش بخیر/


6🌺🌺🌺🌺


تودوری (توتوری)= خشخاش
کوکونار = کوکنار ، کپسول یا کاسبرگ گیاه خشخاش که با خراشیدن آن شیرآبه سفیدرنگی بدست می‌آید که با خشک کردن آن (آب آن گرفته شود) ماده‌ای قهوه‌ای رنگ به نام تریاک حاصل می‌شود.
نُم نَبِر = اسمش را نبر،کنایه از آنچه که در ذِکر نام آن نیز باید اکراه داشت ( منع شده ) ، در اینجا هدف تریاک است
پاکیچَه = اسهال
وا = باد، در اینجا بیماری ، حالتی که به نظر اطبای قدیم در داخل بدن حاصل و سبب صرع ، درد و قولِنج .... می شد
صِئر = غش ، صرع
بی = بود
نَکِر = نکن
احمد لَکِر دسُش نَکِر = بر حذر داشتن ،این تمثیل کنایه برای اعلام خطر در خصوص چیزی یا کاری گفته می شود
نصیحتی = نصیحتِ
ماجو ، ماجون = مادربزرگ


#سید_رضا_مرتضوی
@naein_nameh

#سخن_روز
.

زهر دارد در درون، دنیا چو مار
گرچه بینی ظاهرش نقش و نگار

( عطار، ق ۶، پندنامه، ص ۲۱ )
@naein_nameh

#حومه_نایین
#حکایت
.

شیخ کجان
مرحوم شیخ غلامحسین فردوسی (شیخ کجان )که مجتهدی عالم و بسیار مردمی بود در مقابل ادعای درویش کوچک علی که مردم در هنگام موعظه و روضه خوانی  چندان توجهی ندارند، مخالفت نمود، در نتیجه بین آن دو نفر جهت اثبات مدعای درویش قراری
گذاشته شد.درویش بر پله اول منبر و شیخ در پایین منبر مستقر و مسجد در تصرف مستمعین و مردم عادی است. درویش کوچک علی 
ابتدا اشعاری زیبا با صدای خوش در مدح آل رسول خوانده و در ادامه مطلب کم کم به روضه خوانی میپردازد و در ضمن روضه که با صدای محزون همراه بوده چنین میگوید:
در مجلس ما دختر رعنای کمر باریک است
یک بوسه بده کنج دلم تاریک است
عوام الناس به عادت همیشگی با گریه و شیون و در خیال مصیبت های آل الله به گریه مشغول اما شیخ سر در زیر عبا نموده و به شدت میخندید.
حکایات بسیاری از مراجعات دینی و اختلافات مالی و دعواهای خانوادگی نقل شده که شیخ کجان با محبت و تشخیص درست رفع و رجوع نموده است. خدایش رحمت کند.
تصویر از جناب آقای غفرانی
@naein_nameh

#سخن_روز
.
گفتمش دل به خم زلف تو در قید بماند
گفت دیوانه همان بِه که مُقیّد باشد

#وحشی_بافقی
@naein_nameh

#آموزش_گویش_نایینی
.


بند پنجم مثنوی "یادش بخیر "سروده جناب اقا سید رضا مرتضوی با صدای فرزندشان

از گیاه و گُل ایگیر و یوشنایَه/
تا خواصّی سرگینی خِری مایَه/
توتولی و تک تکو یی هِمسایَه/
گوچی و لیجین و یَه یی پیسایه/
اًوُمی بَس وِر چَقو یادُش بخیر/


   5🌺🌺🌺🌺


ایگیر =  بگیر
یوشنایَه = جوشانده
سرگینی خِری مایَه = پِهِن ماده الاغ که در زبان نایینی ماچه خر هم گفته می شود، (عنبر نسارا که برای آن خواص درمانی فراوانی ذکر شده است)
توتولی = تبخال
تک تکو = کوبه در
(برای رفع درد و بهبود تبخال توصیه می شد که محل تبخال ، که معمولا اطراف لب و دهان بود را مخصوصا صبح های زود به کوبه در بمالند)
گوچی = زگیل
لیجین = لجن
یَه = جو
پیسایَه = پوسیده
(برای درمان زگیل  مشتی جو را در پارچه ای پیچیده و چند روز در زیر لجن می گذاشتند و بعد از پوسیدن روی زگیل گذاشته و پارچه پیچ می کردند)
اُو = آب
بَس = زدن
اُومی بَس =  به آب می زدیم
وِر = بر
چَقو = چاقو
آب به چاقو زدن ؛ برای رفع ترس اب ریخته شده به چاقو را شخص وحشت زده میخوراندند.

#سید_رضا_مرتضوی
@naein_nameh

#معرفی_کتاب
.
اثر جدید جناب آقای رسول زمانی نایینی که انتشارات مگستان در سال جاری و تیراژ هزار نسخه چاپ نموده است.موضوع کتاب شناخت هستی است"هستی هم تصادف است، هم سرنوشت"
افراد خلاق ، آدم های جستجو گری هستند که مرتب به سمت اهداف شناخته نشده حرکتی جسورانه دارند.
@naein_nameh

‍ خانه تاریخی علوی نائین

اين خانه واقع در بافت تاريخی شهر نائين و در محله باب المسجد جنب قديمی ترين بنای تاريخی شهر نائين يعنی نارين قلعه واقع شده است .

بنای تاريخی خانه علوی ازنظر معماری بسيار حائز اهميت بوده ازاجزاء مختلفی از جمله سردر بسيار زيبا و بلند كه بربالای آن سه برج مدوركوچك قرارداشته و جنبه تزئينی دارد ساخته شده است.درقسمت پائين سردر, پيشطاق بسيار زيبا كه با رسمی بندی شمشه ای با گچ ساخته شده ديده مي شود بعد از عبور از ورودی و پيشطاق به هشتی زيبا و بزرگی بر می خوريم كه سقف آن نيز باشمشه گچ و سيم گل به صورت رسمی بندی تزئين گرديده است .

هشتی خانه بوسيله دالانی باحياط ارتباط يافته است .ازقسمتهای ديگر اين بنا، حياط به صورت چهارضلعی در مركز بوده كه فضاهای معماری در چهارجهت آن قراردارد در وسط حياط گودال باغچه ای جهت دسترسی به آب قنات ساخته شده است كه در دو گوشه شمال غربی و جنوب شرقی كانالهای قنات مشهود است. دورتادور گودال باغچه را غلامگردش يا مردگرد احاطه نموده در جبهه غربی بنا ايوانی بلند در وسط قرار داشته و در دو طرف اتاقی در دوطبقه به صورت سه دری ساخته شده است كه مهمترين قسمت بنا را شامل می شود در روبروی اين جبهه اتاق پنج دری قرار داشته و در دوجبهه شمالی و جنوبی اتاقهای سه دری وجود دارد.
ساخت كلی بنا براساس شكل ساختمان و نوع معماری احتمالا” متعلق به دوره صفوی بوده وليكن در دوره های بعدی الحاقاتی داشته است .
در پشت ساختمان اصلی فضاهای خدماتی به عنوان مطبخ , حمام , بهاربند ساخته شده است .
در حال حاضر خانه مذكور متروكه بوده و به تعميرات زياد و همت والای مسئولین نيازدارد.
تزئينات بنا محدود به سه برج تزئينی بالای سردر ورودی رسمی بنديهای پيشطاق ,هشتی و ايوان بلند و سيم گلهای موجود در نماهای داخلی ساختمان می باشد.

👈اینستاگرام، https://Instagram.com/naeene_ma

#بنای_تاریخی
#نائین_ما

@Naeene_Ma

#آداب_رسوم_نایین_قدیم
.
روزگاری تنور گرم بود خمیر ور امده از خمیر ترش و دستان مهربان مادران و پخت نان...
اکبر اخوندی
@naein_nameh

#مشاهیر_نایین
.
سلطان الحکما
میرزا ابوالقاسم ملقّب به «سلطان‌الحکماء» فرزند میرزا محمّدجعفر نایینی ، طبیب حاذق و دانشمند فاضل. از طرف پدر، نسبش به سلطان محمّد خدابنده ایلخانی و از طرف مادر، نسبش به علاّمه مجلسی منتهی می‌شود. در سال ۱۲۴۵ق در نایین متولّد شد، و در مدرسه نیماورد اصفهان به تحصیل پرداخت، از درس آخوند ملا محمد حسن نایینی ( آرندی) بهره برد سپس به یزد رفت، و نزد میرزا زین‌العابدین، آقا محمّد حکیمی و حاجی میرزا عبدالوهاب یزدی در حکمت، منطق، هیات، طب، ادبیّات، فقه و تفسیر تحصیل نمود. وی در ۲۵ سالگی به تهران رفت، و به تدریس طب در مدرسه صدر پرداخت، و سرانجام به تدریس در مدرسه دارالفنون مشغول شد. هم چنین شهرت و حذاقت وی باعث شد ناصرالدّین شاه به او لقب «سلطان‌الحکماء» دهد، و او را رییس اطبّای دربار خویش نماید. عاقبت، سلطان‌الحکماء در سال ۱۳۲۲ق در قریه کلاک در نزدیکی کرج در اثر ابتلاء به وبا وفات یافته، در صحن امام‌زاده آن قریه مدفون شد.
با سپاس از جناب پاک سرشت
@naein_nameh

#آموزش_گویش_نایینی
.


چهارمین بند از مسمط یادُش بخیر سروده جناب اقا سید رضا مرتضوی با صدای فرزند ایشان

درمونی بعضی دردا جی،  خاش بیو/
دُندَه دِرُش گیسُ،  گِل دوُواش بیو/
شوخیی بِعدُش هیمیشهَ باش بیو/
کاشکی دردُش کَفتُ، آمّا واش بیو/
گِلی کَفی سوُوَچو یادُش بخیر/


4 🌺🌺🌺🌺

جی = هم
خاش = خوش ، با مزه
دُندَه = زنبور
دِرُش گیس = نیش زد
دوُوا = دارو ، درمان
بی ی ُ، بیو = بود
کَفتُ = می افتاد
وا  = باد ،ورم و آماس ،
(مصرع چهارم اشاره به داستانی طنز در خصوص گزیدن نقطه حساسی توسط زنبور دارد)
سوُوَ = کوزه ، سوُوَچو = کوزه کوچک
توضیح اینکه در قدیم اگر زنبور نیش می زد گل زیر کوزه که از تراوش آب آن حاصل شده بود را جهت خنک کردن و تسکین درد در محل گزش قرار می دادند



#سید_رضا_مرتضوی
@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.
"صی رئمت وِ هندی ابوجهل"
صد رحمت به هندوانه ابوجهل
در کویر مرکزی گیاهی خودرو سبز می شود که شبیه هندوانه است ، میوه این گیاه بسیار تلخ و بد مزه است.
کنایه از افراد عبوس و بد اخلاق یا خوراکی های بد طعم و بد مزه
.
"انکار صیغره(سیغره) تِگ ریجَه"
مثل این که سنگ ریزه از کوه می ریزد
خنده یا اواز افراد بد صدا و بد لحن که دلکش نباشد به مانند سنگ و صغر که از کوه ریزش می کند.
.
"طونافی تُو بِر شیه مونه"
مثل طنابی که تاب ان درفته می ماند
کنایه ازشخص بلند قامت شل و وارفته و بی حال
@naein_nameh

#جمعه_بازار
.
جمعه با شعر و موسیقی
کنسرت مدرسه و هنرستان موسیقی اصفهان
@naein_nameh

#جمعه_بازار
.
اصفهان هفت آسمونه...
@naein_nameh

#طنز_هفته
#حکایت
.
پدر و مادر سالمند را قدر بدانیم
@naein_nameh