Телеграм канал «Азат Перуашев»

Просто игра в цифры: Рост ВВП за 9 месяцев 2025 +12% от плана (6,3% при плане 5,6%) Поступления КПН за 10 месяцев 2025: минус 7,6% от плана Поступления НДС за 10 месяцев 2025: минус 8,2% от плана Похоже рост экономики не транслируется не только в доходы и зарплаты населения, но и в налоговые поступления. А если он никуда не транслируется, то возникает вопрос - есть ли он вообще?

Когда бизнес Казахстана перестанут необоснованно обвинять в создании ОПГ

Важным новаторским, на мой взгляд, стало поручение Президента сопоставлять предвыборные экономические программы кандидатов в акимы с планами Правительства и регионов. Такая двусторонняя координация позволит: • учитывать реальные возможности бюджета; • интегрировать проекты акимов в стратегию районов и областей; • повышать эффективность реализации местных инициатив ещё на стадии планирования. Не случайно Президент подчеркнул необходимость укрепления бюджетов четвёртого уровня то есть сельских населённых пунктов, как наиболее приближенных к жизни избирателей. Отдельным поручением стало подключение сельских акиматов к единой государственной информационной системе, чтобы жители могли напрямую обращаться к своим руководителям на местах, по местным вопросам. Президент отметил, что часто граждане вынуждены писать вплоть до Парламента и Администрации Президента по вопросам, которые должны решаться на уровне села. Поэтому сельским акимам поручено регулярно отчитываться перед населением — как это уже стало нормой в городах и областях. Также глава государства дал поручения по совершенствованию бюджетно-налоговой системы, чтобы местные налоги, включая экологические платежи и штрафы, частично оставались на местах и направлялись на решение проблем местного населения. Касым-Жомарт Токаев остановился и на вопросах цифровизации, технологической модернизации сёл и развития сельского предпринимательства. Была озвучена важная цифра: на развитие бизнеса в селах планируется направить 600 млрд тенге, что позволит создать порядка 20 тысяч новых рабочих мест. Президент отдельно высказался о деятельности СПК. Напомню, что фракция «Ак жол» регулярно критикует работу СПК из-за отсутствия единого подхода и нормативной базы. Данным поручением Президент обозначил чёткий фронт работы для СПК как местных институтов развития. Их деятельность наконец должна получить единый формат, за отсутствие которого мы неоднократно и жёстко критиковали данный институт. Касым-Жомарт Кемелевич также остановился на вопросах парламентской реформы. Как я уже писал ранее, партия «Ак жол» направила более 50 предложений в рабочую группу под руководством Государственного советника Ерлана Карина. Эти предложения начнут рассматриваться уже на заседании группы 2 декабря. Президент поделился своими подходами по численности депутатов, представительству от населения, отмене президентской квоты. Однако работа ещё предстоит значительная. Глава государства подчеркнул, что речь идёт не просто о поправках, а фактически о рассмотрении новой Конституции — это выводит значимость начинаемой реформы на качественно другой уровень. Также он подчеркнул, что имеет и свои предложения, которые, по-видимому, и лягут в основу планируемых перемен. В кулуарах форума пообщались с акимами сёл, избранными от Демпартии «Ак жол» и их коллегами из других партий. Все они получили мощный импульс от сегодняшнего диалога. Перед нами открывается целый ряд направлений, которые предстоит отработать на уровне законов: в сфере местного государственного управления и самоуправления, бюджетного и налогового кодексов. Таким образом, сегодняшний форум — начало большой работы по приведению всей вертикали государственного управления к единой повестке и единому ритму. Ещё раз отмечу, что подобные площадки не создавались раньше — хотя именно они замыкают сквозное прохождение государственной воли от Акорды до каждого населённого пункта, до каждой семьи, до каждого дома. Это начинание даст реальный эффект и на качестве жизни граждан, и на укреплении их доверия к своему государству.

Прошедшая сегодня диалог-платформа сельских акимов — мероприятие, которое впервые в истории независимого Казахстана собрало на одной площадке Главу государства, членов Правительства, депутатов Парламента и всех акимов сёл и сельских округов в формате прямого, открытого общения. Переоценить значение этой встречи трудно. Как уже отметил, подобный диалог на таком уровне проводится впервые за все годы независимости. И в самом деле удивительно, почему ранее подобным форматам не уделялось должного внимания. Если мы хотим, чтобы система государственного управления была по-настоящему сквозной, чтобы политическая воля и управленческие решения доходили от высшего уровня до каждого гражданина, подобные встречи крайне важны и необходимы. Ведь именно акимы городов и сёл работают напрямую с населением, с избирателями. Но если в городах коммуникации сегодня уже более-менее выстроены, это видно по регулярным встречам акимов с горожанами и по активным обсуждениям в соцсетях. Но на уровне сёл и сельских округов у государства долгие годы сохранялся пробел: государственная политика не всегда доходила до жителей в полном объёме. Сегодняшняя дискуссия стала важным шагом к устранению этого пробела — и, на мой взгляд, оказалась весьма полезной. Для Демократической партии «Ақ жол» особенно показательно, что в свободной части дискуссии приняла участие и наша представительница, ранее избиравшаяся депутатом Костанайского районного маслихата, а ныне - избранный аким села Владимировка Костанайской области Алия Жунусова. Алия выступила перед Главой государства и рассказала о своём пути от индивидуального предпринимателя и многодетной матери до руководителя, который сегодня отвечает за благополучие земляков. Практически все выступавшие подняли острые вопросы, связанные с реальными полномочиями и возможностями сельских акимов. Отмечалось, что на них часто возлагают обязанности, которые по сути должны выполнять профильные ведомства; что местные акимы не всегда имеют доступ к полной информации и государственным базам данных для решения своих задач. Но наиболее серьёзным, на мой взгляд, стал вопрос бюджетно-налоговой политики. Акимы привели примеры, когда предприятия работают в конкретных населённых пунктах, но платят налоги по месту регистрации, а не по месту фактической деятельности. В итоге сёла, жители которых трудятся на этих предприятиях, не получают положенной отдачи в виде благоустройства своих населенных пунктов и улучшения качества жизни. Особенно остро эта проблема стоит в регионах, где работают добывающие компании и их экологических платежей, которые уходят наверх, но не используются для защиты окружающей среды на месте. Глава государства , подводя итоги дискуссии, сделал акцент на ряде ключевых моментов. В частности, Президент К.Токаев отметил активную роль политических партий в выборах сельских акимов и необходимость профессионализации этой должности. Многие вновь избранные акимы, особенно пришедшие из сферы предпринимательства (это касается и нашей партии), - ранее не имели опыта государственной службы и навыков работы с бюджетными средствами. Поэтому Президент подчеркнул необходимость качественной подготовки акимов и кандидатов на эти должности. Касым-Жомарт Кемелевич согласился с предложениями о расширении полномочий сельских акимов — в части благоустройства, организации уличной торговли, управления общественными территориями. Он особо отметил необходимость укрепления статуса сотрудников сельских акиматов — тех, на чьих плечах фактически лежит вся ежедневная, часто непростая и незаметная работа, обеспечивающая выполнение решений государства на самом первичном уровне. В-третьих, Президент подчеркнул необходимость освобождения акимов от несвойственных функций, о чём тоже говорили выступающие. Одновременно с расширением полномочий должна усиливаться и ответственность: если аким не справляется или относится к обязанностям недобросовестно, у избирателей, политических партий или местного сообщества должны быть механизмы его отзыва.

Мұндай екіжақты үйлестіру мыналарға мүмкіндік береді: • бюджеттің нақты мүмкіндіктерін ескеру; • әкімдердің жобаларын аудандық және аймақтық стратегияларға біріктіру; • жоспарлау кезеңінде жергілікті бастамалардың тиімділігін арттыру. Президенттің төртінші деңгейдегі, яғни ауылдық елді мекендердің бюджеттерін сайлаушылардың өміріне ең жақын бюджеттер ретінде нығайту қажеттілігін атап өтуі кездейсоқ емес. Ауыл әкімдіктерін бірыңғай мемлекеттік ақпараттық жүйеге қосу туралы бөлек тапсырма берілді, осылайша тұрғындар жергілікті мәселелер бойынша өз басшыларымен тікелей байланыса алады. Президент азаматтардың көбінесе ауыл деңгейінде шешілуі тиіс мәселелер бойынша Парламент пен Президент әкімшілігіне хат жазуға мәжбүр болатынын атап өтті. Сондықтан, ауыл әкімдеріне қалалар мен облыстарда қалыптасқандай жүйелі түрде халыққа есеп беру тапсырылды. Сондай-ақ, мемлекет басшысы экологиялық төлемдер мен айыппұлдар секілді жергілікті салықтардың бір бөлігі жергілікті бюджетте қалып, тұрғындардың мәселелерін шешуге бағытталатын етіп бюджеттік-салықтық жүйені кемелдендіруді тапсырды. Қасым-Жомарт Тоқаев цифрландыру, ауылдарды технологиялық модернизациялау және ауылдық кәсіпкерлікті дамыту мәселелеріне де тоқталды. Маңызды сан жарияланды: ауылдардағы бизнесті дамытуға 600 миллиард теңге бөлу жоспарланған, бұл шамамен 20 мың жаңа жұмыс орнын құруға мүмкіндік береді. Президент ӘКК қызметіне ерекше тоқталды. Естеріңізге сала кетейін, «Ақ жол» фракциясы бірыңғай тәсіл мен нормативтік базаның болмауына байланысты ӘКК жұмысын үнемі сынға алады. Осы тапсырмасы арқылы Президент ӘКК үшін жергілікті даму институттары ретінде нақты жұмыс көлемін белгіледі. Олардың қызметі ақыры біріңғай форматқа ие болуы керек, бұл кемшілік үшін біз аталмыш мекемені бірнеше рет қатаң сынға алған едік. Қасым-Жомарт Кемелұлы парламенттік реформа мәселелерін де қозғады. Бұрын хабарлағанымдай, «Ақ жол» партиясы Мемлекеттік кеңесші Ерлан Қарин бастаған жұмыс тобына 50-ден астам ұсыныс жолдады. Бұл ұсыныстар топтың 2 желтоқсандағы отырысында қарала бастайды. Президент депутаттар санына, халық тарапынан өкілдерге және президенттік квотаны алып тастауға қатысты өз көзқарастарымен бөлісті. Дегенмен, елеулі жұмыстар әлі алда. Мемлекет басшысы бұл тек түзетулер енгізу мәселесі емес, шын мәнінде жаңа Конституцияны қайта қарау екенін атап өтті — бұл басталып жатқан реформаның маңыздылығын мүлдем жаңа деңгейге көтереді. Сондай-ақ, ол өз ұсыныстары бар екенін де атап өтті, жоспарланған өзгерістердің негізін солар құрайтын шығар. Форум аясында «Ақ жол» демпартиясынан сайланған ауыл әкімдерімен және басқа партиялардағы әріптестермен тілдестік. Олардың барлығы бүгінгі диалогтан үлкен серпін алды. Қазіргі уақытта заңнамалық деңгейде шешуге тиісті бірқатар мәселелер ашылып отыр: жергілікті басқару және өзін-өзі басқару, бюджеттік және салық кодекстері салаларында. Осылайша, бүгінгі форум мемлекеттік басқарудың бүкіл тізбегін бірыңғай күн тәртібі мен ырғаққа келтіруге бағытталған ауқымды күш-жігердің бастамасы болып табылады. Мұндай алаңдар бұрын-соңды жасалмағанын қайталап айтамын, алайда, дәл солар Ақордадан бастап әрбір елді мекенге, әрбір отбасыға, әрбір үйге дейінгі мемлекеттік ерік-жігердің жетуін қамтамасыз етеді. Бұл бастама азаматтардың өмір сүру сапасына да, мемлекетке деген сенімін нығайтуға да нақты әсер ететініне сенімдімін.

Бүгін өткен ауыл әкімдерінің диалог алаңы - тәуелсіз Қазақстан тарихында алғаш рет Мемлекет басшысын, Үкімет мүшелерін, Парламент депутаттарын және барлық ауыл және ауылдық округ әкімдерін тікелей, ашық пікір алмасу форматында бірыңғай алаңға жинаған іс-шара. Бұл кездесудің маңыздылығы өте жоғары. Бұған дейін атап өткенімдей, мұндай деңгейдегі диалог тәуелсіздік жылдарында алғаш рет өткізіліп отыр. Шынында да, бұрындары мұндай форматқа неге лайықты көңіл бөлінбеді екен. Егер біз мемлекеттік басқару жүйесінің шынымен де жан-жақты болуын, саяси ерік-жігер мен басқарушылық шешімдердің ең жоғары деңгейден әрбір азаматқа дейін жетуін қаласақ, мұндай кездесулер өте маңызды және қажет. Себебі дәл осы қала және ауыл әкімдері халықпен, сайлаушылармен тікелей жұмыс істейді. Қалаларда коммуникациялар айтарлықтай жетілген, бұл әкімдердің тұрғындармен жиі кездесулері және әлеуметтік желілердегі қызу талқылаулардан көрінеді. Алайда, ауыл мен ауылдық округтер деңгейінде ұзақ жылдар бойы мемлекет тарапынан олқылықтар болды: мемлекеттік саясат тұрғындар үшін толық көлемінде ұдайы жетіп жатпады. Бүгінгі пікірталас бұл олқылықтың орнын толтыру үшін жасалған маңызды қадам - және, меніңше, өте пайдалы болды. "Ақ жол" демократиялық партиясы үшін пікірталастың еркін бөлігінде бұған дейін Қостанай аудандық мәслихатының депутаты болып сайланған, ал қазіргі уақытта - Қостанай облысы Владимировка ауылының әкімі болып отырған Әлия Жүнісова есімді өкіліміздің қатынасқаны маңызды. Әлия Мемлекет басшысының алдында сөз сөйлеп, жүйке кәсіпкер әрі көпбалалы ана бола отырып, жерлестерінің әл-ауқатына жауапты болған басшылық қызметке дейінгі жүріп өткен жолы туралы айтып берді. Сөз сөйлегендердің барлығы дерлік ауыл әкімдерінің нақты өкілеттіктері мен мүмкіндіктеріне қатысты өзекті мәселелерді көтерді. Оларға көбінесе мамандандырылған мекемелер орындауы тиіс міндеттер жүктелетіні; жергілікті әкімдердің өз міндеттерін орындау үшін толық ақпарат пен мемлекеттік базарларға әрқашан қол жеткізе бермейтіні атап өтілді. Бірақ, менің ойымша, ең күрделі мәселе бюджет және салық саясаты болды. Әкімдер нақты елді мекендерде жұмыс істейтін, бірақ салықты орналасқан жеріне емес, тіркеу мекенжайына қарай төлейтін кәсіпорындардың мысалдарын келтірді. Нәтижесінде, тұрғындары осы кәсіпорындарда жұмыс істейтін тұрғындар өз ауылдарының абаттандырылуы және өмір сүру сапасының жақсаруы түріндегі лайықты нәтижені көрмейді. Бұл мәселе, әсіресе, өндіруші компаниялары жұмыс істейтін және олардың қоршаған ортаға төлейтін төлемдері жоғарыға кетіп, қоршаған ортаны қорғауға пайдаланылмайтын аймақтарда өте өзекті. Мемлекет басшысы талқылауды қорытындылай келе, бірқатар негізгі мәселелерге тоқталды. Атап айтқанда, Президент Қ.Тоқаев ауыл әкімдерін сайлаудағы саяси партиялардың белсенді рөлін және бұл лауазымды кәсібилендіру қажеттілігін атап өтті. Жаңадан сайланған көптеген әкімдердің, әсіресе бизнес секторынан келгендердің (бұл біздің партияға да қатысты) мемлекеттік қызметте немесе бюджетті басқаруда бұрын тәжірибесі болмаған. Сондықтан, Президент әкімдер мен осы лауазымдарға үміткерлер үшін жоғары даярлықтың қажеттілігін атап өтті. Қасым-Жомарт Кемелұлы көгалдандыру, көше саудасын ұйымдастыру және қоғамдық кеңістіктерді басқару бөлігінде ауыл әкімдерінің өкілеттіктерін кеңейту ұсыныстармен келісті. Ол, әсіресе, мемлекет шешімдерінің ең бастапқы деңгейде орындалуын қамтамасыз етіп, күнделікті, көбінесе қиын және байқалмайтын жұмыстардың барлығын дерлік атқаратын ауыл әкімдігі қызметкерлерінің мәртебесін нығайту қажеттілігін атап өтті. Үшіншіден, Президент әкімдерді қажетсіз функциялардан босату қажеттілігін атап өтті, бұл туралы спикерлер де айтты. Өкілеттіктерді кеңейтумен қатар, жауапкершілікті де күшейту қажет: егер әкім өз міндеттерін орындамаса немесе жұмысына адал болмаса, сайлаушылар, саяси партиялар немесе жергілікті қауымдастық оларды қызметінен айыру тетіктеріне ие болуы керек. Менің ойымша, Президенттің әкімдікке үміткерлердің сайлауалды экономикалық бағдарламаларын үкімет пен аймақтардың жоспарларымен үйлестіру туралы тапсырмасы маңызды жаңалық болды.