#верш
#шалфей (Telegram)
Навошта вы перайшлі на беларускую мову, ці Што хацелі сказаць аўтарца?
Скажыце шчыра: навошта вам
Беларуская мова ў сучасным свеце?
Рэч, напэўна ж, не ў партбілеце?
У чым жа тады? Вы збіраеце хлам?
Магчыма, вы чулі: «Я боюсь перейти»,
Магчыма, вядомае вам то трымценне,
Калі кажаш у краме «дзякуй-да пабачэння»
І адчуваеш пяшчоту ў грудзі…
— Actually, правільна будзе «ў грудзях»!
— Добра, дзякуй, напэўна, за выпраўленне…
І ўсё ж: нашто камусь беларуская мова?
Калі скажаш па-руску, усе вас зразумеюць,
Тут ёю хрэсцяць і з ёю сталеюць,
Ледзь не ўсе мовяць ёю на працы і ўдома.
Беларускую роднай шмат хто вызнае,
Назавуць яе мовай прапрадзедаў горда,
Мала хто матчынай — і ўсё-ткі то спадчына,
Што гучыць у метро і гуртах кабарэ,
Ёй кахаюць дзяўчын і любяць піць піва,
Ёй сабака прабрэша, што ён — гэта ён,
Ёю пішуць, як чуюць, спажываюць булён
І палка раскажуць, як родны кут мілы,
Тут узаемна любяць адно,
Тут усе хочуць хлеба і солі,
Тут робяць усё памяркоўна, паволі,
Заўсёды паставяць дзве кропкі над «ё».
І ўсё-ткі: нашто камусь беларуская мова?
Хіба нельга сказаць тону любасных слоў
Мовай любою — абы чалавечай?
І пры ўсёй варажнечы ў свеце шляхечым,
Ці не ўсё роўна, праз «а» ці праз «о»?
Без сентыментальнасці і рамантызму
Раскажуць пра азіяцкі Усход,
Пра кожны той млын, што паспеў Дон Кіхот
Перамагчы пад эгідай пальшчызны.
Праўда тут ёсць: калі вашае слова
Становіцца зброяй таго, хто вас нішчыць,
Як не зайсці ў свой прытулак і з нішы
Не супрацьстаць гукам зычным нанова?
Але, без аковаў,
Навошта камусьці здалася белмова?
Наўрад ці каму яна будзе шыфроўкай:
Надта падобны суседскім змест сказаў.
Можна прыпомніць народны стос фразаў,
З адметнай тутэйшай іх слоў афарбоўкай,
І зноў прыгадаюць «любіць» і «кахаць»,
І што ў мілагучнасці нам няма роўных
(Акрамя італьянскае мовы, вядома),
Але ж і нямецкаю можа спяваць.
Хто папікне бельгійку-пісьменніцу,
Што піша «пасрэднасць на мове суседа»,
Як «значнае» выйдзе з пашанай сусвету
На гонар сваіх гарадоў і аселіцаў?
«Не пакідайце ж, каб не ўмёрлі» —
Неяк пакінулі, неяк жывём,
Працуем, смяёмся, гаруем, пяём,
А беларускай… гуляем ва Ўордлі.
— То наша гісторыя, нашы Статуты,
Наш Багдановіч, Купала і Колас,
То націдэя, быт продкаў, іх голас,
Іх трыццаць сёмага года пакуты!
Усё так, усё так, толькі… век той мінуў?..
Век нацый, што двойчы дзялілі сусвет.
Мне вершы дзецям Агняцвет
Бліжэйшыя за гімнаў гул.
Бліжэй мне будзе фінскі квір,
Чым паўсям'і. Дзяржаў мяжа
Ці вартая ў табе нажа
І смерці на руках маіх за мір?
Тваіх?
Мне Томас Эйдэн, Эліс Осман
Бліжэйшыя за «Каласы»,
За Севярынца, «Знак бяды» —
Бліжэй мне літар пах прывозных.
Усё карысна — у свой час,
І час ідзе, і мы з ім разам —
Ці сапраўды нам яшчэ важна,
То «Лідскі» квас ці «Хатні» квас,
А не ці квас далі нам зараз?
Пасля такога адступлення,
Вярнуся: дык навошта нам
Вяртацца ў аварыйны храм
З надзеяю на ўваскрасенне?
Не, калі ў сэрцы засеў Гедзімін —
Вучыце, канешне! Ці мала фанбояў,
Хангыль хто вывучыў толькі за тое,
Што ім пісаў песні Чымін!
Хто піша па-беларуску — вучыце,
Хто пяе песні, хто чытае кітабы,
Хто працаўніца ў аўстрыйскім генштабе,
Хто прэнтэндуе на месца ў эліце,
Хто перакладнік, хто так спажывае,
Хто хаваецца ў цемры, хто толькі з сабою,
Хто толькі на шыльду і хто толькі мроіць,
Хто толькі продкаў на ёй памінае,
Хто цалкам аддалася роднай зямлі,
Хто новыя словы сабе прыдумляе —
Загадкава толькі ўсміхніцеся, як спытаюць,
Навошта мы перайшлі.
● ● ● ● ●