Кез келген мемлекет пен оның азаматтары арасында айтылмаған, бірақ маңызды әлеуметтік келісім бар.
Азамат өзіне тиесілі міндеттерді орындайды: заңды бұзбайды, салық төлейді, өзгелердің құқығын құрметтейді, қоғамның тыныштығын сақтайды.
Ал мемлекет болса, азаматтарының құқықтарын қорғап, қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, олардың өмір сүруіне қажет қызметтерді ұсынуы тиіс.
Егер билік осы міндеттердің бірін орындамаса, адамдар соны талап етуге толық құқылы.
Ал егер мемлекет өзін сынаған немесе наразылық білдіргендерді қамауға алып, азаптап, сайлауды бұрмалап, билікті күштеп ұстап қалса — ондай құрылым мемлекеттің емес, ұйымдасқан қылмыстық топтың белгілерін көрсетеді.
Азаматтар мемлекетке қарыз емес. Керісінше, мемлекет — халықтың салықтары мен еңбегі есебінен өмір сүріп, сол үшін оларға қызмет етуге міндетті.
Оның міндеті — адамды қорғау, конституциялық құқықтарын сақтау, басқа елдермен келіссөз жүргізіп, соғысты болдырмау, халықтың амандығын, жұмысын, үйін, болашағын қамтамасыз ету.
Әділ сот, сапалы білім, қолжетімді медицина, зейнетақы, дұрыс еңбек жағдайы — мұның бәрін мемлекет қамтамасыз етуі керек.
Ал осының барлығын халықтың мойнына іліп, «міндет» деп көрсету — жауапкершілікті өзінен алып қашу ғана.
Мемлекет өзін отбасыға теңеп, азаматтарға ойдан шығарылған «борыш» арта бастаса — бұл халықты адастыру.
Мемлекет — отбасы емес, ол сізден ештеңе талап етуге құқылы емес.
Керісінше, азаматтардың мемлекетке талап қоюға толық құқығы бар.
Адамның өмірі — оның өзіне ғана тиесілі, биліктің өзара келісе алмауы үшін оны соғысқа құрбан етуге болмайды.
Мемлекет сіздің ата-анаңыз да емес: ол сізді тәрбиелеген жоқ, сізге сүйіспеншілікпен қарамайды.
Ол тек қоғамды реттеп, адамдардың қауіпсіздігі мен тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін құрылған құрал ғана.
Ал авторитарлық жүйеде мемлекет халыққа тек пайда көзі ретінде қарап, өзіне тиімді нәрсені ғана ойлайды.
Халыққа жасалатын барлық қызмет — мектеп, аурухана, концерт, ойын алаңы — бәрі азаматтардың салықтарымен төленеді. Бұл мемлекет тарапынан жасалған жақсылық емес.
Билік халықтың таңдау құқығын шектей бастағанда — ол өз азаматтарынан қорқады деген сөз.
Осылайша, адамдар сөзінен, ойыннан, тіпті интернеттен де тәуелді болып қала береді.
Мемлекет — Отан емес. Бұл — қоғамды басқарудың қалыптасқан саяси жүйесі, оны кейде халық таңдамайды, шешім көбіне биліктің ішінде қабылданады.
https://t.me/kzkitap