#یادداشت_روز
✍️حمید عدالت فر
امروز یکم آبان است؛ روز بزرگداشت #ابوالفضل_بیهقی و نثر فارسی. کتابی که بیهقی در نیمههای قرن پنجم هجری نوشت، هنوز هم خواندنی است. #تاریخ_بیهقی فقط ذکر تاریخ گذشتگان نیست. بیهقی در خلال ذکر تاریخ و لشکرکشیهای #سلطان_مسعود و بعضاً #سلطان_محمود_غزنوی، ناقل اندیشۀ ایرانی در #حکمرانی است. صعود و افول #غزنویان را خیلی خوب میتوان در سطور این کتاب ارزشمند دید.
شاید مهمترین نکتهای که در مطالعۀ کتاب تاریخ بیهقی میتوان فهمید این است که چرا حکومت غزنوی که در دورۀ پادشاهی سلطان محمود به آن درجه از اقتدار رسیده بود، پس از یک دهه و در دورۀ پادشاهی سلطان مسعود، با صدهزار سپاهی از شانزدههزار سلجوقی چنان شکست سختی خورد که پادشاه ایران مجبور به فرار به هندوستان شد و عنان قدرت از کف غزنویان رفت و به دست ترکمانان سلجوقی افتاد. نکتۀ تلخ تاریخ آنجاست که میبینیم همان روزگارانی که سلجوقیان به مرزهای ایران هجوم میآوردند و سرزمینهای مرزی را ناامن کرده بودند و مردم را گرفتار، سلطان مسعود دستور خراجستانی از مردم آمل را داد و چه نامردمیها رفت در آن شهر. ایضاً وقتی پادشاه زیر ضرب سلجوقیان بود، بهجای دفع دشمن واقعی، به قلعۀ هانسی در هندوستان حمله کرد تا اسلام بگستراند و سوگند خویش بجا آرد. اینها گوشههایی از تاریخ ایران ماست که در خلال کتابها و دیوانهای نثر و نظم ما، بهویژه تاریخ بیهقی، مسطور است.