Телеграм канал «Huquqshunos yordami»

Директоримизда фойдаланилмаган 3 йиллик таътили йиғилиб қолди, шуни ёпиш керак деяпти, қисқа муддатга таътил олиб ёпиш иложи борми? Жавоб: Меҳнат кодексининг 217-моддасига кўра, ҳар йилги асосий энг кам меҳнат таътилининг давомийлиги 21 календарь кунни ташкил этади. Бу минимал таътил муддати бўлиб, ушбу муддатдан кам таътил берилиши мумкин эмас. 234-моддага кўра, ушбу 21 кунлик минимал таътилни пулли компенсация билан алмаштириб бўлмайди. Сизда 3 йиллик фойдаланилмаган таътил йиғилиб қолган, яъни ҳар йили учун камида 21 кундан, жами 63 календарь кун (агар қўшимча таътиллар бўлмаса). Агар сиз қисқа муддатли таътил олиб, қолган қисмини пулли компенсация сифатида епишни хоҳласангиз, қуйидагиларни инобатга олиш керак: 1) Қисқа муддатли таътил олиш: ходим бир йиллик таътилнинг 21 кунидан фойдаланиб, қолган кунлар учун (2 йиллик, яъни 42 кун) пулли компенсацияга алмаштиришни сўраши мумкин. Бу иш берувчи билан келишувга боғлиқ бўлади. 2) Пулли компенсация: Меҳнат кодексининг 234-моддасига кўра, 21 кунлик минимал таътилдан ташқари қисм учун компенсация тўланиши мумкин. Шуни эътиборга олишингиз керакки, сизнинг ҳолатингизда таътил берилишини уч йилга кечиктириш қонунбузилиши саналади. Ва бу иш берувчини маъмурий жавобгарликка тортишга асос бўлади. Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси (МЖтК)нинг 49-моддасига кўра, меҳнат ва меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги қонунчиликни бузган мансабдор шахсларга базавий ҳисоблаш миқдорининг 5 бараваридан 10 бараваригача жарима солиниши мумкин.      @Huquqshunos_yordami       Савол юбориш учун 👇👇      @Online_maslaxatchii

Ўртача иш ҳақи қандай ҳисобланади? 💰Ўртача иш ҳақи — бу ходимнинг охирги 12 ой ичида олган меҳнатга доир даромадларининг ўртача миқдори ҳисобланади. У хизмат сафари, меҳнат таътили, касаллик таътили, ўқишга кетиш, тиббий кўрик, вақтинча бошқа ишга ўтказиш ва бошқа ҳолларда керак бўлади. Ҳисоблаш тартиби: ✅ Фаол ишлаган 12 ой ичидаги маош, устама ва мукофотлар жамланади. ❌Шахсий тўловлар (моддий ёрдам, йўлкира ва ҳ.к.) киритилмайди. ❌Ишланмаган кунлар (касаллик, таътил, туғруқ) чиқариб ташланади. ✅ Ўртача кунлик иш ҳақи = жами даромад / (12 ой х 25.3 кун). ❗️Агар ходим 12 ойдан кам ишлаган бўлса, ҳисоб расмий иш бошлаган кундан бошланади.      @Huquqshunos_yordami       Савол юбориш учун 👇👇      @Online_maslaxatchii

Savol? 1-oktabr — O‘qituvchi va murabbiylar kuni munosabati bilan pedagoglardan boshqa toifa xodimlarga ham premiya berish mumkinmi yoki faqat pedagoglarga mukofot berish kerakmi? Javob: Barcha toifa xodimlarga 1-oktabr munosabati bilan mukofot berish mumkin. Bu tashkilotning mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlariga bog’liq. MK 12-moddasiga ko’ra, mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlar quyidagilardan iborat: jamoa kelishuvlari; jamoa shartnomalari; ish beruvchi tomonidan kasaba uyushmasi qo‘mitasi bilan kelishuvga ko‘ra qabul qilinadigan ichki hujjatlar; ichki hujjatlar, shu jumladan ish beruvchi o‘z vakolatlari doirasida yakka o‘zi qabul qiladigan yakka tartibdagi huquqiy hujjatlar. MK 13-moddasiga ko’ra, mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarda xodimlar uchun mehnat to‘g‘risidagi qonunchilikda belgilanganiga nisbatan qo‘shimcha huquqlar va kafolatlar nazarda tutilishi mumkin. MK 67-moddasiga ko’ra, jamoa shartnomasining mazmunini va tuzilishini uning taraflari belgilaydi. Aytaylik, tashkilot jamoa shartnomasida ish beruvchi tomonidan xodimlarga belgilangan tartibda tasdiqlangan smetalarga muvofiq Oʼzbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 208-moddasida nazarda tutilgan bayramlar munosabati bilan mukofotlash qoʼllaniladi deb yozilgan bo’lsa, 9ta bayram (ishlanmaydigan) kunlar munosabati bilan barcha xodimlar uchun (jinsidan qat’i nazar) mukofotlash qoʼllaniladi. Ya’ni 1-oktabr, 8-mart uchun ham barcha xodimlarga, erkak-ayol, boshqaruv xodimiyu texnik xodimlar, barcha-barchasiga premiya beriladi. Mehnat kodeksi 34-moddasiga ko’ra mehnat sohasidagi ijtimoiy sheriklikning asosiy prinsiplaridan biri taraflar tomonidan majburiyatlarni o‘z zimmasiga olishning ixtiyoriyligi hamda taraflar o‘z zimmasiga olayotgan majburiyatlarning haqiqiyligi va ularni bajarishning majburiyligidir. Ish beruvchi jamoa shartnomasida ixtiyoriy ravishda majburiyatlar olganmi, demak, olingan majburiyatlarning haqiqatda bajarilishini ta’minlashi ham shart. Shuningdek, jamoa shartnomasi, jamoa kelishuvi majburiyatlarini buzganlik va bajarmaganlik mehnat to‘g‘risidagi qonunchilikning buzilishi tariqasida baholanadi va Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksining 49-moddasi (Mehnat va mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risidagi qonunchilikni buzish) bo’yicha javobgarlikka tortishga sabab bo‘ladi. Demak, xulosa qiladigan bo’lsak, agar tashkilotning mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarida Mehnat kodeksining 208-moddasida nazarda tutilgan bayramlar munosabati bilan mukofotlash qoʼllaniladi deb yozilgan bo’lsa, 1-oktabr munosabati bilan barcha xodimlarga mukofot berilishi kerak. ❓Aytaylik, tashkilot jamoa shartnomasi yoki boshqa ichki hujjatlarida mukofot nazarda tutilmagan bo’lsachi❓ Yuqorida tahlil qilgamizdek, mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarga nafaqat jamoa shartnomasi yoki boshqa ichki hujjatlar, balki ish beruvchi o‘z vakolatlari doirasida yakka o‘zi qabul qiladigan yakka tartibdagi huquqiy hujjatlar (buyruqlar, farmoyishlar, qarorlar MK 18-moddasi) ham kiradi. Demak, garchi jamoa shartnomasi yoki boshqa ichki hujjatlarda mukofotlar nazarda tutilmagan bo'lsada, ish beruvchilar qonunchilikda belgilangan tartibda o‘z vakolatlari doirasida muayyan xodimga (xodimlarga) yoki jamoaga yo‘naltirilgan va bir marta qo‘llanilish uchun mo‘ljallangan yakka tartibdagi huquqiy hujjatlar — buyruqlar, farmoyishlar, qarorlar qabul qilishi mumkin. Masalan, ish beruvchi 1-oktabr — O‘qituvchi va murabbiylar kuni munosabati bilam nafaqat pedagoglarni, balki barcha toifadagi xodimlarni mukofotlash to’g’risida buyruq chiqarishi mumkin.      ©mehnat huquqi      @Huquqshunos_yordami       Savol yuborish uchun 👇👇      @Online_maslaxatchii

Президентимиз педагогларни янада қўллаб-қувватлашга қаратилган янги ташаббусларни илгари сурди: - янги йилдан бошлаб камида 15 йил стажга эга бўлган олий тоифали педагогларга ипотека кредити бошланғич бадалининг 25 фоизи қоплаб берилади; - келгуси ўқув йилида давлат олийгоҳларига ўқишга кирган педагоглар фарзандларининг контракт суммасига 30 фоиз чегирма берилади; - ўқитувчилар янги таълим технологияларини кенг қўллаши учун компьютер харидига 10 миллион сўмгача имтиёзли кредит ажратилади; - келаси йилдан педагоглар учун давлат хизматлари тўлови 2 карра камайтирилади; - фан ўқитувчилари каби бошланғич таълим ўқитувчилари учун ҳам миллий сертификат бериш тизими жорий қилинади. Сертификат олганларга ҳар ойда 15 фоиз устама тўланади; - бакалавр босқичини имтиёзли диплом билан битириб, мактабга ишга кирганларга автоматик равишда 2-малака тоифаси, магистрларга эса 1-малака тоифаси берилади; - дунёдаги ТОП-300 талик олийгоҳларга ўқишга кирган педагогларга 20 минг долларгача имтиёзли таълим кредити ажратилади; - рейтингда 100 таликка кирган мактаб ва боғча, 20 таликдаги техникум, ТОП-10 та олийгоҳ педагогларига йилига бир марта Ўзбекистон бўйлаб саёҳат қилиш учун самолёт ва поездлар чипта нархларига 15-20 фоиз чегирма берилади.     @Huquqshunos_yordami      Савол юбориш учун 👇👇      @Online_maslaxatchii

⚡️Электр энергияси, табиий газ, ичимлик ва иссиқ сувни ҳисобга олиш ускуналарини (ҳисоблагичлар) қиёслашдан ўтказишда ҳисоблагич носозлиги аниқланса уларни таъмирлаш ёки янгисига алмаштириш билан боғлиқ харажатлар кимларнинг ҳисобидан қопланади? ✅Ҳукуматнинг 698-сон қарори (https://lex.uz/docs/-4481469) билан электр энергияси, табиий газни, ичимлик ва иссиқ сувни ҳисобга олиш ускуналарини (ҳисоблагичларни) ечиш, қиёслашдан ўтказиш ва ўрнатиш бўйича регламентлар тасдиқланган. 📌Ушбу регламентларга мувофиқ жисмоний шахслар ва юридик шахс ташкил этмасдан тадбиркорлик фаолиятини амалга оширувчи шахсларнинг ҳисобга олиш ускуналарини таъмирлаш ёки янгисига алмаштириш харажатлари тегишлича ҳудудий электр тармоқлари корхоналари, газ таъминоти ташкилотлари, сув таъминоти ёки ҳудудий иссиқлик таъминоти корхоналари маблағлари ҳисобидан қопланади. ❗️Eслатма: Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 215-5-моддасига кўра давлат хизматлари кўрсатиш соҳасидаги қонунчиликни бузиш учун маъмурий жавобгарлик белгиланган. ☎️Шунга кўра бу соҳада таъминотчи корхоналар ходимлари томонидан юқоридаги регламентлар талабларига риоя этилмаслик, шу жумладан ҳисоблагич учун ортиқча маблағ ундириш каби ҳолатлари аниқланганда Адлия вазирлигининг қуйидаги 1008 ва 1148 ишонч телефони рақамларига ёки инфо@adliya.uz электрон почтага мурожаат қилишингиз сўралади. @Huquqshunos_yordami Савол юбориш учун 👇👇 @Online_maslaxatchii

❓1-oktyabr kunida maktab o‘qituvchilari qancha mukofot oladi? Ijtimoiy tarmoqlarda maktab o‘qituvchilari “1-oktyabr — O‘qituvchi va murabbiylar kuni”munosabati bilan 953 ming so‘mdan mukofotlanishi bo‘yicha xabarlar tarqalmoqda, shunga izoh bermoqchiman. ❌ Mazkur xabar qisman noto‘g‘ri. Buni tarqatayotganlar Prezident farmonidagi kichik, lekin o‘ta muhim joyini noto‘g‘ri talqin qilishgan. Xabarlarda aytilganidek, darhaqiqat, 2025-yil 19-martdagi PF–51-son Prezident Farmoni bilan umumta’lim muassasalarining Direktor jamg‘armasidan foydalanish tartibiga o‘zgartirish kiritildi. Yangi o‘zgarishga ko‘ra, “1-oktyabr — O‘qituvchi va murabbiylar kuni” munosabati bilan xodimlarni mukofotlash miqdori mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdorining 75 foiziGACHA etib belgilandi. Avval mukofotlash miqdori 50 foizni tashkil etgan edi. Yangi o‘zgarishdagi -GACHA qo‘shimchasi maksimal chegarani anglatadi, lekin bu hamma xodimlar 75% mukofot oladi, degani emas. Qayerdadir 75, qayerdadir 60, qayerdadir 50 foiz berilishi mumkin. Mukofot miqdori mukofotlash davrida Direktor jamg‘armasining amaldagi moliyaviy holatidan kelib chiqib, uning joriy moliya yilidagi mavjud mablag‘lari doirasida belgilanadi. Jaydari tilda aytganda, Direktor jamg‘armasida qancha pul borligiga qarab, mukofot miqdorlari farq qiladi, barcha maktabda o‘qituvchilar bir xil mukofot olmasligi mumkin. Mukofotning eng maksimal miqdori MHTEKM 75 foizigacha, ya’ni 953 ming 250 so‘m bo‘ladi, bundan ko‘p mukofot berish mumkin emas, lekin moliyaviy imkoniyati bo‘lmasa, bundan kam berish mumkin. ❗️BU MUHIM: bayram munosabati bilan mukofot faqat o‘qituvchilarga emas, balki barcha xodimlarga beriladi. Ya’ni rahbar va texnik-xizmat ko‘rsatuvchi xodimlar ham mukofot oladi. Albatta, ustozlar qancha ko‘p oylik olsa, qancha ko‘p ustama va mukofot olsa, shuncha yaxshi. Ammo huquqiy jihatdan amaldagi tartibni to‘g‘ri talqin qilgan foydadan xoli bo‘lmaydi. Ertaga kimgadir kamroq mukofot chiqsa, tushunmovchilik kelib chiqmasin deyapman. ©xushnudbek      @Huquqshunos_yordami       Savol yuborish uchun 👇👇      @Online_maslaxatchii

❓ Ходимларга меҳнат таътили таътиллар графигида белгиланган ойда бериладими? Cавол❓ Туман Тиббиёт бирлашмасида ҳамшира булиб 7 йилдан бери ишлайман меҳнат таътилига чиқмоқчи эдим лекин кадр 11 ой булса келасиз деб аризамни қабул қилмади олдинги меҳнат таътилим октябрь ойида олган эдим,олдинлари 6 ойдан кейин меҳнат таътилига чиқар эдик,ҳозир эса 11 ой булгани юқ дейди шунақа булиши мумкинми? ҲУҚУҚШУНОС ЖАВОБИ: Меҳнат кодексининг 228-моддаси иккинчи ва кейинги иш йиллари учун ҳар йилги меҳнат таътилини бериш тартиби ҳақида. Унга кўра: Иккинчи ва кейинги иш йиллари учун ҳар йилги меҳнат таътили иш берувчи ва ходим учун мажбурий бўлган таътиллар жадвали билан белгиланадиган ҳар йилги меҳнат таътилларини бериш навбатига мувофиқ берилади. Таътиллар жадвали календарь йил бошлангунига қадар иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси билан келишувга кўра тасдиқланади. Ходим ҳар йилги меҳнат таътили бериладиган вақт тўғрисида таътил бошланишидан камида ўн беш кун олдин хабардор қилиниши керак. Ходимнинг хоҳишига кўра ҳар йилги меҳнат таътили унга қулай бўлган вақтда қуйидагиларга берилиши керак: аёлларга — ҳомиладорлик ва туғиш таътилидан олдин ёки ундан кейин; болани парваришлаш таътилидан фойдаланаётган ходимга ушбу таътильдан олдин ёки кейин; ўн тўрт ёшга тўлмаган бир ёки ундан ортиқ нафар болани (ўн олти ёшга тўлмаган ногиронлиги бўлган болани) тарбиялаётган шахсларга (ёлғиз ота-онага, шу жумладан бева аёлларга, бева эркакларга, никоҳдан ажралганларга, муддатли ҳарбий хизматдаги ҳарбий хизматчиларнинг хотинларига, ота-онанинг ўрнини босувчи шахсларга); I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга; 1941 — 1945 йиллардаги уруш қатнашчиларига ва имтиёзлари бўйича уларга тенглаштирилган шахсларга; ўн саккиз ёшдан кичик бўлган шахсларга; ишдан ажралмаган ҳолда таълим ташкилотларида ўқиётганларга, агар улар ўзининг ҳар йилги меҳнат таътилини имтиҳонлар, синовлар (зачётлар) топшириш, битирув малакавий ишларини, магистрлик диссертацияларини, курс, лаборатория ишларини ва бошқа ўқув ишларини бажариш вақтига тўғрилаб олишни хоҳласа; “Ўзбекистон Республикаси фахрий донори” кўкрак нишони билан тақдирланган шахсларга; жамоа келишувларида, шунингдек жамоа шартномасида ёхуд бошқа ички ҳужжатларда белгиланган ҳолларда бошқа ходимларга. Ишлайдиган эркакларга ҳар йилги меҳнат таътили уларнинг хоҳишига кўра хотинининг ҳомиладорлик ва туғиш таътили даврида берилади. Жадвалда белгиланган ҳар йилги меҳнат таътилини бериш вақти ходим ва иш берувчи ўртасидаги келишувга биноан ўзгартирилиши мумкин. Меҳнат кодексининг 228-моддасига мувофиқ сизга меҳнат таътили таътиллар графигида белгиланган ойда берилади. Агар сизни меҳнат таътили олиш муддатиз таътиллар графигида май ёки июнь ойида белгиланган бўлса, май ойи охири ёки июнь ойи бошларидан бошлаб йиллик меҳнат таътилига чиқишингиз мумкин. Агар Сизда Меҳнат кодексининг 228-моддаси 4-қисмида белгиланган имтиёзлардан бири мавжуд бўлса, истаган вақтингизда йиллик меҳнат таътилига чиқишингиз мумкин.      @Huquqshunos_yordami       Савол юбориш учун 👇👇      @Online_maslaxatchii