Телеграм канал «Rodnaja historyja»

🎼«Песьня пра зубра»: голас Беларусі з эўрапэйскага Рэнэсансу 🗓28 кастрычніка 1523 году ў Кракаве выйшла з друку паэма Песьня пра зубра аўтарства Мікола Гусоўскі — твор, які ўвасабляе ня толькі мастацкі погляд на прыроду Вялікага Княства Літоўскага, але й глыбокае нацыянальнае пачуцьцё. 🦬У паэме зубр паўстае ня проста як жывёла, але як магутны сымбаль прыроднай моцы й незалежнасьці роднага краю. Праз апісаньне паляваньня на гэтага «гаспадара пушчаў» Гусоўскі праслаўляе мужнасьць і адвагу жыхароў Вялікага Княства Літоўскага, далучаючы беларускія землі да эўрапэйскага культурнага канону 🏞️. ✍️Гусоўскі піша на лацінскай мове, але зь беларускім сьветапоглядам і ўвагай да роднага краю, што ў беларускай гістарыяграфіі прызнаецца як адна з раньніх форм нацыянальнай самасьвядомасьці. ✨ 🎼Сёньня «Песьня пра зубра» застаецца важнай часткай літаратурнай і гістарычнай спадчыны Беларусі. Яна нагадвае пра глыбокія гістарычныя карані беларускай культуры й яе ўклад у разьвіцьцё эўрапэйскага Рэнэсансу. На відарысе: аркуш 1-га кракаўскага выданьня (1523) «Песьні пра зубра» #ПесьняПраЗубра #МіколаГусоўскі #БеларускаяГісторыя #НацыянальнаяСпадчына #КультураБеларусаў

✍️Anatol Sys: Hołas dušy biełaruskaj ziamli ✨ 📜 Anatol Sys (1959–2005) naradziŭsia ŭ vioscy Haroškaŭ (Homielskaja vobłaść) i z małych hadoŭ zasialaŭsia luboŭju da biełaruskaj movy j historyi. Jon skončyŭ historyka-filalahičny fakultet Homielskaha dziaržaŭnaha ŭniversyteta, a paśla słužby ŭ vojsku pracavaŭ u haziecie j na Biełaruskim telebačańni. Jaho litaraturny debiut adbyŭsia ŭ časopisie «Maładość» (1986), a ŭ 1987 hodzie jon staŭ adnym z zasnavalnikaŭ lehiendarnaha abjadnańnia maładych piśmieńnikaŭ «Tutejšyja». 🔥 Sys viarnuŭ biełaruskaj paezyi stračanyja vobrazy j słovy, jakija jon znachodziŭ u staražytnych słoŭnikach, naprykład, «Ahmień» (vohnišča) i «Pan Les» – mietafary Radzimy, poŭnyja duchoŭnaj siły. Jaho vieršy, jak «Kurapaty», stali symbalemi pamiaci pra achviary ciažkich časoŭ teroru. 🌾 Anatol Sys zastaŭsia kultovaj fihuraj biełaruskaj kultury kanca ХХ stahodździa. Jaho viernaść rodnaj movie zrabili jaho symbalem biełaruskaha adradžeńnia. Pamiać pra paeta ŭšanoŭvajuć pomnikam u jaho rodnaj vioscy, a jaho tvory da hetaha času zastajucca žyvymi j aktualnymi. 💎 «Adna z abaviazkaŭ piśmieńnika — viartać stračanaje narodam» – hetyja słovy Sysa najlepš tłumiačajuć jaho ŭniosak u biełaruskuju historyju. Na fota: Anatol Sys ✍️Анатоль Сыс: Голас душы беларускай зямлі ✨ 📜 Анатоль Сыс (1959–2005) нарадзіўся ў вёсцы Гарошкаў (Гомельская вобласьць) і з малых гадоў засяляўся любоўю да беларускай мовы й гісторыі. Ён скончыў гісторыка-філялягічны факультэт Гомельскага дзяржаўнага ўнівэрсытэта, а пасьля службы ў войску працаваў у газеце й на Беларускім тэлебачаньні. Яго літаратурны дэбют адбыўся ў часопісе «Маладосьць» (1986), а ў 1987 годзе ён стаў адным з заснавальнікаў легендарнага аб’яднаньня маладых пісьменьнікаў «Тутэйшыя». 🔥 Сыс вярнуў беларускай паэзыі страчаныя вобразы й словы, якія ён знаходзіў у старажытных слоўніках, напрыклад, «Агмень» (вогнішча) і «Пан Лес» – метафары Радзімы, поўныя духоўнай сілы. Яго вершы, як «Курапаты», сталі сымбалемі памяці пра ахвяры цяжкіх часоў тэрору. 🌾 Анатоль Сыс застаўся культовай фігурай беларускай культуры канца ХХ стагодзьдзя. Яго вернасьць роднай мове зрабілі яго сымбалем беларускага адраджэньня. Памяць пра паэта ўшаноўваюць помнікам у яго роднай вёсцы, а яго творы да гэтага часу застаюцца жывымі й актуальнымі. 💎 «Адна з абавязкаў пісьменьніка — вяртаць страчанае народам» – гэтыя словы Сыса найлепш тлумячаюць яго ўнёсак у беларускую гісторыю. На фота: Анатоль Сыс #Анатоль_Сыс #Беларуская_Паэзыя #Тутэйшыя #Беларусь #Гісторыя_Беларусі #Anatol_Sys #Biełaruskaja_Paezyja #Tutejšyja #Biełaruś #Historyja_Biełarusi #Łacinkaj

⛪️U składanym histaryčnym i kulturnym pejzažy Biełarusi katalicki kaścioł vykonvaŭ značnuju rolu jak zachavalnik biełaruskaje movy, nacyjanalnaj samaśviadomaści j duchoŭnaj tradycyi. 👑Užo ŭ časy Vialikaha Kniastva Litoŭskaha ŭ katalickich chramach moža ŭžyvacca starabiełaruskaja mova, choć dalejšaje abmiežavańnie ŭ XVIII st. pastupova zvužała jaje vykarystańnie. 👨‍🎓U XX stahodździ asobnyja śviatary, jak naprykład Viktar Šutovič, stali vieści kazańni pa-biełarusku, zasnoŭvać škoły j abjadnańni, abaraniajučy nacyjanalnuju movu j kulturnuju školnuju prastoru. Takim čynam, kaścioł nia tolki vieru ździajśniaŭ — jon byŭ misyjaj kultury: daručyŭ pierakłady liturhičnych tekstaŭ na biełaruskuju, pašyryŭ mahčymaść malicca rodnaj movaj. 🗓U siońniašnim dni my pryznajom heta jak važny aspekt biełaruskaha duchoŭnaha j kulturnaha bahaćcia—kaścioł staŭ adnym z nośbitaŭ spadčyny, jakaja patrabuje šanavańnia j zachavańnia. Na fota: Kaścioł Śviatych Symona j Alony( Čyrvony Kaścioł), Miensk ⛪️У складаным гістарычным і культурным пэйзажы Беларусі каталіцкі касьцёл выконваў значную ролю як захавальнік беларускае мовы, нацыянальнай самасьвядомасьці й духоўнай традыцыі. 👑Ужо ў часы Вялікага Княства Літоўскага ў каталіцкіх храмах можа ўжывацца старабеларуская мова, хоць далейшае абмежаваньне ў XVІІІ ст. паступова звужала яе выкарыстаньне. 👨‍🎓У XX стагодзьдзі асобныя сьвятары, як напрыклад Віктар Шутовіч, сталі весьці казаньні па-беларуску, засноўваць школы й аб’яднаньні, абараняючы нацыянальную мову й культурную школьную прастору. Такім чынам, касьцёл ня толькі веру зьдзяйсьняў — ён быў місыяй культуры: даручыў пераклады літургічных тэкстаў на беларускую, пашырыў магчымасьць маліцца роднай мовай. 🗓У сёньняшнім дні мы прызнаём гэта як важны аспэкт беларускага духоўнага й культурнага багацьця—касьцёл стаў адным з носьбітаў спадчыны, якая патрабуе шанаваньня й захаваньня. На фота: Касьцёл Сьвятых Сымона й Алёны( Чырвоны Касьцёл), Менск #КаталіцкіКасьцёл #БеларускаяМова #КультураБеларусаў #НацыянальнаяСпадчына #ГісторыяБеларусі #KatalickiKaścioł #BiełaruskajaMova #KulturaBiełarusaŭ #NacyjanalnajaSpadčyna #Łacinkaj

Пілігрымы з Беларусі здзейснілі пілігрымку ў ватыканскую базыліку і ўдзельнічалі ў Імшы на роднай мове 22 кастрычніка каля пяцісот вернікаў з Беларусі, пераважна з Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі, здзейснілі пілігрымку да сэрца Каталіцкага Касцёла — Базылікі Святога Пятра ў Ватыкане, дзе маліліся на сваёй роднай мове. Поўны матэрыял тут па спасылцы, фота ўзята з сайта Catholic.by⬇️ https://catholic.by/3/news/vatican/18618-piligrymy-z-belarusi-zdzejsnili-piligrymku-vatykanskuyu-bazyliku-i-dzelnichali-imshy-na-rodnaj-move

🗓20 kastryčnika 1506 hodu — hetaja data adznačyła pačatak Novaha stahodździa dla Vialikaha Kniastva Litoŭskaha, Ruskaha j Žamojckaha 🏰. U hety dzień byŭ abrany vialiki kniaź Žyhimont I Stary, pačynaje doŭhaje 42-hadovaje kiravańnie (1506–1548) pakłała pačatak eposie ”załatoha vieku” biełaruskaj kultury j dziaržaŭnaści. 🫅Žyhimont,małodšy syn vialikaha kniazia Kazimira, uzyjšoŭ na prastoł paśla śmierci svajho brata Alaksandra. Heta adbyłosia ŭ składany dla dziaržavy čas, kali na poŭdni praciahvalisia rehularnyja spustašalnyja nabiehi krymskich tataraŭ, jakija tolki ŭ žniŭni 1506 hodu byli raźbityja ŭ bitvie pad Kleckam. Abrańnie Žyhimonta stała symbalem stabilnaści j praciahu dynastyi Jahiełonaŭ. 👑​Praŭleńnie Žyhimonta Staroha symbalizuje roskvit Adradžeńnia j umacavańnie pravavoj tradycyi. Mienavita ŭ hety čas byŭ raspracavany j zaćvierdžany pieršy ahulnadziaržaŭny zbor zakonaŭ – Statut Vialikaha Kniastva Litoŭskaha 1529 hodu. Hety dakument, napisany na starabiełaruskaj movie, demanstruje vysoki ŭzrovień jurydyčnaj dumki j śviedčyć ab bahaćci nacyjanalnaj kultury, paćviardžajučy status starabiełaruskaj movy jak aficyjnaj dziaržaŭnaj. 📖 Bolš za toje, mienavita ŭ hety peryjad razhortvałasia aśvietnickaja dziejnaść Francyska Skaryny, čyje drukavanyja knihi stali fundamentam biełaruskaj kulturnaj spadčyny. Šanavańnie hetych padziejaŭ — heta pryznańnie našaha ŭkładu ŭ ahulnaeŭrapejskuju cyvilizacyju. Na vidarysie: Vialiki kniaź Žyhimont Stary. Mastak Łukas Kranach Małodšy. Kala 1572 h. 🗓20 кастрычніка 1506 году — гэтая дата адзначыла пачатак Новага стагодзьдзя для Вялікага Княства Літоўскага, Рускага й Жамойцкага 🏰. У гэты дзень быў абраны вялікі князь Жыгімонт І Стары, пачынае доўгае 42-гадовае кіраваньне (1506–1548) паклала пачатак эпосе ”залатога веку” беларускай культуры й дзяржаўнасьці. 🫅Жыгімонт,малодшы сын вялікага князя Казіміра, узыйшоў на прастол пасьля сьмерці свайго брата Аляксандра. Гэта адбылося ў складаны для дзяржавы час, калі на поўдні працягваліся рэгулярныя спусташальныя набегі крымскіх татараў, якія толькі ў жніўні 1506 году былі разьбітыя ў бітве пад Клецкам. Абраньне Жыгімонта стала сымбалем стабільнасьці й працягу дынастыі Ягелонаў. 👑​Праўленьне Жыгімонта Старога сымбальізуе росквіт Адраджэньня й умацаваньне прававой традыцыі. Менавіта ў гэты час быў распрацаваны й зацьверджаны першы агульнадзяржаўны збор законаў – Статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 году. Гэты дакумэнт, напісаны на старабеларускай мове, дэманструе высокі ўзровень юрыдычнай думкі й сьведчыць аб багацьці нацыянальнай культуры, пацьвярджаючы статус старабеларускай мовы як афіцыйнай дзяржаўнай. 📖 Больш за тое, менавіта ў гэты пэрыяд разгортвалася асьветніцкая дзейнасьць Францыска Скарыны, чые друкаваныя кнігі сталі фундамэнтам беларускай культурнай спадчыны. Шанаваньне гэтых падзеяў — гэта прызнаньне нашага ўкладу ў агульнаэўрапэйскую цывілізацыю. На відарысе: Вялікі князь Жыгімонт Стары. Мастак Лукас Кранах Малодшы. Каля 1572 г. #Беларусь #Гісторыя #ВКЛ #ЖыгімонтСтары #Biełaruś #Historyja #VKŁ #ŽyhimontStary #Łacinkaj

🗓️ 20 kastryčnika 1323 hodu vialiki kniaź litoŭski Hiedzimin zaklučyŭ mirnaje pahadnieńnie z ryskim arcybiskupam Frydrycham fon Piernštejnam i mahistratam Ryhi 🤝. Hety akt, składzieny ad imia vialikaha kniazia Hiedzimina, staŭ vynikam jaho aktyŭnaj dyplamatyi, nakiravanaj na stvareńnie stabilnych źniešnich suviaziaŭ dla Vialikaha Kniastva Litoŭskaha. Umovy dahavora zabiaśpiečvali svabodny handal dla ryskich kupcoŭ na terytoryi dziaržavy, što adkryła novyja šlachi dla ekanamičnaha raźvićcia biełaruskich ziemlaŭ, jakija tady ŭvachodzili ŭ skład VKŁ. 🏛️ Dla biełaruskaj historyi hetaja damova — bolš čym prosta mirnaje pahadnieńnie. Jana symbalizuje intehracyju biełaruskich ziemlaŭ u eŭrapiejskuju palityku j handlovuju systemu 🗺️. U 1323 hodzie Hiedzimin taksama zasnavaŭ stalicu ŭ Vilni, što paćviardžaje imknieńnie da centralizacyi j umacavańnia dziaržavy, jakaja abjadnoŭvała, u tym liku, ziemli sučasnaj Biełarusi. Dyplamatyčny pośpiech Hiedzimina spryjaŭ zachavańniu kulturnaj i palityčnaj aŭtanomii biełaruskich rehijonaŭ, što stała asnovaj dla ichnaha dalejšaha raźvićcia. 🤝 Dyplamatyčnaja pieramoha Hiedzimina — heta častka našaj ahulnaj spadčyny, jakaja pakazvaje, što Biełaruś maje hłybokija histaryčnyja tradycyi dziaržaŭnaści j mižnarodnaha dyjalohu. Vyjava ilustracyjnaja, zroblenaja pry dapamozie štučnaha intelektu 🗓️ 20 кастрычніка 1323 году вялікі князь літоўскі Гедзімін заключыў мірнае пагадненьне з рыскім арцыбіскупам Фрыдрыхам фон Пернштэйнам і магістратам Рыгі 🤝. Гэты акт, складзены ад імя вялікага князя Гедзіміна, стаў вынікам яго актыўнай дыпляматыі, накіраванай на стварэньне стабільных зьнешніх сувязяў для Вялікага Княства Літоўскага. Умовы дагавора забясьпечвалі свабодны гандаль для рыскіх купцоў на тэрыторыі дзяржавы, што адкрыла новыя шляхі для эканамічнага разьвіцьця беларускіх земляў, якія тады ўваходзілі ў склад ВКЛ. 🏛️ Для беларускай гісторыі гэтая дамова — больш чым проста мірнае пагадненьне. Яна сымбалізуе інтэграцыю беларускіх земляў у эўрапейскую палітыку й гандлёвую сыстэму 🗺️. У 1323 годзе Гедзімін таксама заснаваў сталіцу ў Вільні, што пацьвярджае імкненьне да цэнтралізацыі й умацаваньня дзяржавы, якая аб’ядноўвала, у тым ліку, землі сучаснай Беларусі. Дыпляматычны посьпех Гедзіміна спрыяў захаваньню культурнай і палітычнай аўтаноміі беларускіх рэгіёнаў, што стала асновай для іхнага далейшага разьвіцьця. 🤝 Дыпляматычная перамога Гедзіміна — гэта частка нашай агульнай спадчыны, якая паказвае, што Беларусь мае глыбокія гістарычныя традыцыі дзяржаўнасьці й міжнароднага дыялёгу. Выява ілюстрацыйная, зробленая пры дапамозе штучнага інтэлекту. #Беларусь #Гісторыя #ВКЛ #Гедзімін #Biełaruś #Historyja #VKŁ #Hiedzimin #Łacinkaj

Адпраўляючы службу беларускі каталіцкі сьвятар а. Аляксандар Астрамовіч(на фота) у надмагільнай прамове па-беларуску ён між іншым сказаў: ”Князь любіў і простую беларускую мову й прычыніўся да яе пад’ёму й да адраджэньня беларускага народа… Сьмерць князя — гэта вялікая страта для ўдавы княгіні. Гэта страта для ўсіх людзей дваровых і ўсяго беларускага народа. У асобе нябошчыка князя беларусы трацяць шчырага абаронцу справы іх адраджэньня, трацяць яго ў тым часе, калі займаецца зара новага лепшага жыцьця, калі заглядае сонца й у наша ваконца.”