Azərbaycan Aİ-Ermənistan strateji gündəliyində: Bu, sülh prosesinə necə təsir edir?!
Aİ və Ermənistan tərəfindən imzalanan 64 səhifəlik strateji gündəlik proqram xarakterlidir və çox əhatəlidir. Sənəddə siyasət, iqtisadiyyat, demokratik inkişaf və s. sahələrdə Ermənistanın Aİ ilə strateji gündəliyini formalaşdırmaq niyyətində olduğu istiqamətlər öz əksini tapıb.
Sənəddə yeni ticarət müqaviləsi olan CEPA+ barədə heç bir müddəa yoxdur. Ermənistanın Aİ-yə gələcək üzvlüyündən də bəhs edilmir. Bu sənəd əsasən, gündəmdə olan bütün fəaliyyətlərin, eləcə də Aİ və Ermənistanın birgə həyata keçirmək niyyətində olduqları fəaliyyətlərin toplusudur.
Bir sözlə, sənəd geosiyasi xarakter daşımaqla, Aİ-nin Ermənistana maksimum dəstəyini ifadə edir.
Bəs Azərbaycanın bununla nə əlaqəsi var?!
Azərbaycan sənəddə beş dəfə xatırlanır. Bunlardan ikisi - “Giriş” və “Nəticə” bölmələrində sülh gündəliyi kontekstindədir:
Girişdə: "Həmçinin, Azərbaycanın hərbi əməliyyatlarından sonra köçürülmüş Qarabağ ermənilərinin (bundan sonra Ermənistanın köçürülmüş şəxsləri və/və ya qaçqınları adlandırılacaq) ehtiyaclarının ödənilməsinə və sosial-iqtisadi inteqrasiyasının dəstəklənməsinə xüsusi diqqət yetiriləcək" - səhifə 4.
Nəticədə: "Aİ-Ermənistan strateji tərəfdaşlıq gündəliyi mühüm sosial-iqtisadi problemləri, xüsusən də qadın və qızların, eləcə də Azərbaycanın hərbi əməliyyatlarından sonra köçürülmüş Qarabağ erməniləri kimi həssas şəxslərin sosial inteqrasiyasına yönəlmiş məsələləri əhatə edir" - səhifə 64.
Bu, artıq ermənilərin Qarabağdan Ermənistana köçürülməsinin siyasi qiymətləndirilməsidir. Lakin təəssüf ki, sənəddə ermənilərin Qarabağdan köçürülməsinin Qarabağda həmin erməniləri idarə edən və öz xidmətləri üçün Ermənistan dövlət büdcəsindən pul alan Ermənistan vətəndaşları tərəfindən təşkil edilməsi faktı qeyd olunmur.
Aİ hələ də Qarabağ ermənilərinin - köçürülmüş şəxslərin və ya qaçqınların necə adlandırılacağına qərar verməyib. Vəziyyətin niyə belə olduğunu da Avropa diplomatiyası açıqlamır!
Bəs Azərbaycanın hərbi əməliyyatına səbəb olan nə idi?!
Aİ bu məsələ ilə bağlı Azərbaycanın prinsipial mövqeyini və o zaman Qarabağda Ermənistan silahlı qüvvələri qalıqlarının olmasını çox yaxşı bilir. Amma bu barədə sənəddə bir kəlmə belə yoxdur!
Aİ məmurları sadəcə bu iki hadisəni - Azərbaycanın hərbi əməliyyatları və Qarabağ ermənilərinin köçürülməsini bir-birilə əlaqələndirib gələcək nəsillər üçün sənəddə saxlayıblar!
Elə isə, əgər Azərbaycan tərəfi Aİ ilə analoji sənəddə Ermənistandan qovulan qərbi azərbaycanlılara Aİ-nin yardımı şərtini daxil etməyi təklif edərsə, təəccüblənməyin. Lakin ermənilərə münasibətdən fərqli olaraq, azərbaycanlılara gəldikdə Aİ buna imza atmayacaq!
Bəyanatda qeyd olunur ki, Aİ "erməni məhbusların və digər saxlanılanların azad edilməsi çağırışlarını davam etdirəcək, eləcə də etimad quruculuğu tədbirlərinin gücləndirilməsi çərçivəsində itkin düşmüş və məcburi yoxa çıxmış şəxslərin taleyi də daxil olmaqla, həll olunmamış humanitar məsələlərin həlli üçün səylərini davam etdirəcək".
Söhbət hansı məhbuslardan gedir və Aİ niyə bu çağırışlara davam edir?
Növbəti... "Regionda münasibətlərin normallaşdırılması" bölməsində qeyd olunur ki, Aİ "Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin bütün müvafiq qərarlarının tam, dərhal və effektiv şəkildə həyata keçirilməsini dəstəkləyir".
Lakin dəqiq olaraq Beynəlxalq Məhkəmənin hansı qərarlarından söhbət getdiyi aydınlaşdırılmır. Əgər söhbət Qarabağ ermənilərindən bəhs edən qərardan gedirsə, o zaman digər sual yaranır: Aİ-Ermənistan əməkdaşlığının məqsədi məhz budurmu?!
Bütün bunlar bizi sülh gündəliyinə zərər verən müzakirələrə qaytarır. Aİ-Ermənistan strateji gündəliyində qeyd olunanlar isə sadəcə ifadələr deyil, etimadı artırmağa xidmət etməyən mövqelərdir.
@cssc_cqtm