⚡️ХОТИН-ҚИЗЛАР УЧУН ЕРДАГИ ЖАҲАННАМ
Шу кунларда мустақиллик даврида туғилган ëшлар орасида «СССР яхши эди» деган чўпчак урчиган.
СССРнинг ëвузлик империяси бўлгани, инсонлар эркин ва бахтли яшайдиган давлат эмаслиги ўз вақтида китоб қилиб ëзилган, кино қилиб ишланган. Фақат Каримов даврида кўршапалак бўлиб қолган йўқотилган авлод буни билмайди.
1987 йили Ўзбекистон ССРда 240 хотин ўзига ўт қўйган эди. Бундан олдинги йилларда ҳам хотин-қизлар ўзига ўт қўйган, амммо фақат Горбачев ошкоралиги пайтида бу ҳақда очиқ гапирилди.
Таниқли киноҳужжатчи Юрис Подниекс СССР парчаланиши ҳақидаги фильмида бунга алоҳида ўрин берган.
Киночи Ўзбекистонни қаричма-қарич кезиб ўша даврнинг жаҳаннам каби манзарасини кино тасмада муҳрлаб қолдирди. Агар тирик бўлганида кинорежиссёр Юрис Подниекс 5 декабр куни 75 ëшга кирган бўларди.
Михаил Горбачёв бошчилигидаги озодлик даври – Перестройка пайтида уни 1986 йилда суратга олинган «Ёш бўлиш осонми?» ҳужжатли фильми машҳур қилди.
1988 йилда ушбу фильм учун Юрис Подниекс Кремль саройида СССР Давлат мукофоти билан тақдирланди.
1989–1991 йиллар оралиғида Подниекс «Биз» номли 5 қисмдан иборат ҳужжатли сериал устида ишлади. Ушбу лойиҳа Буюк Британия телевидениеси буюртмаси асосида яратилган. Фильм Перестройка давридаги совет жамиятининг муаммолари ва СССР парчаланишидан олдинги воқеалар ҳақида ҳикоя қилади. Буюк Британия телевидениесида у «Hello, Do You Hear Us?», АҚШда эса «Soviets» номи билан намойиш этилган.
Юрис Подниекс бутун Иттифоқ бўйлаб сафарларга чиқиб, бу воқеаларни тасвирга олишга ҳаракат қилди. Суратга олиш жараёни жуда чўзилиб кетди ва фильм бутунлай бошқа мазмун касб этди.
Монтаж ишлари Британиянинг Бирмингем шаҳрида олиб борилди. Тасвирга олинган материал жуда кўп бўлиб, уни битта телефильмга сиғдиришнинг иложи йўқ эди.
Подниекс продюссерларга 10 соатлик монтаж вариантини тақдим этди. Пировардида фильм 5 соатгача қисқартирилди ва бу фильмнинг ярим соати ўзини ëққан ўзбеклар ҳақида эди.
1989 йил декабрда Британия матбуотига берган суҳбатида Юрис Подниекс СССРнинг дўзах эканлиги ҳақидаги фильмни чет эл тақдимоти мураккаб бўлганлигини айтган эди:
«Фильмни инглиз тилига таржима қилиш жуда қийин бўлди. Мен ҳар доим ҳамма одамлар ўз тилларида гапиришини хоҳлаганман: ўзбеклар ўзбекча, арманлар арманча, латишлар латишча, руслар эса русча гапирарди. Мен уларга шуни кўрсатмоқчи эдимки, биз фақатгина Россия эмасмиз, биз ундан каттароқ, мураккаброқ тузилма эдик.
Инглиз тили империя тили бўлгани учун ва уларнинг ўзларида ҳам Шотландия, Уэльс, Ольстер каби муаммолари, мустамлакалари бўлганлиги сабабли, тилнинг ўзига хос жиҳатлари бор. Масалан, инглиз тилида «миллий ўзликни англаш» деган тушунча йўқ. Улар «миллийлик»ни фақат «миллатчилик» маъносида, яъни салбий тусда ишлатишади. Ҳатто «миллат» деган тушунчанинг ўзи ҳам шубҳали оҳангга эга.
Инглиз тилида «руҳий азоб» деган иборани ҳам аниқ ифодалаб бўлмайди — буни инглизча тўлиқ айт ишнинг имкони йўқ. Шу сабабли кўп нарсаларни тушунтириш имконсиз бўлиб қолади… Ва бу бутун жараёндаги энг оғир, энг азобли дақиқалардан бири эди.»
Орадан шунча йил ўтиб бу фильмни қайта кўриб Янги Ўзбeкистон ҳам хотин-қизлар учун жаҳаннам бўлиб қолаëтганини ҳақиқатини қайта ҳис қилдим.
👉 ХАБАР БЕРМОҚЧИ БЎЛСАНГИЗ ЁКИ МУРОЖААТ ЙЎЛЛАМОҚЧИ БЎЛСАНГИЗ
💬Telegram |📱Facebook |
🐦Twitter |📱Instagram |📺YouTube
❤
89
😢
20
🤬
13
😁
12
👍
6
🔥
3
🤔
3