Суд ва тергов мустақиллиги — қонун устуворлигининг кафолати
Жамиятда адолатни таъминлаш, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилишда суд ва тергов органларининг мустақил фаолияти ҳал қилувчи аҳамият касб этади. Шу боис, Ўзбекистон Республикаси қонунчилигида мазкур тизим фаолиятига ноқонуний аралашувларга нисбатан қатъий жавобгарлик чоралари белгиланган.
Хусусан, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 236-моддасида тергов қилишга ёки суд ишларини ҳал этишга аралашганлик учун жиноий жавобгарлик назарда тутилган. Унга кўра, ишни ҳар томонлама, тўла ва холисона ўрганишга тўсқинлик қилиш мақсадида суриштирувчи, терговчи ёки прокурорга, шунингдек, адолатсиз ҳукм, ҳал қилув қарори, ажрим ёки қарор чиқарилишига эришиш ниятида судьяга турли шаклларда қонунга хилоф равишда таъсир ўтказиш жиноят ҳисобланади.
Қонунга мувофиқ, бундай қилмишни содир этган шахсларга нисбатан уч йилгача ахлоқ тузатиш ишлари, бир йилдан уч йилгача озодликни чеклаш ёки уч йилгача озодликдан маҳрум қилиш жазолари қўлланилиши мумкин. Агар ушбу ҳаракат мансабдор шахс томонидан содир этилса, жавобгарлик янада кучайтирилиб, муайян ҳуқуқлардан маҳрум этилган ҳолда уч йилдан беш йилгача озодликни чеклаш ёки озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланади.
Амалий тажриба шуни кўрсатмоқдаки, суд ва тергов фаолиятига ташқи босимлар нафақат алоҳида иш тақдирига, балки жамиятда адолатга бўлган ишончга ҳам жиддий салбий таъсир кўрсатади. Айниқса, мансабдор шахслар томонидан хизмат мавқеидан фойдаланган ҳолда ноқонуний таъсир ўтказиш ҳолатлари қонун устуворлигига нисбатан таҳдид сифатида баҳоланади.
Бугунги кунда амалга оширилаётган суд-ҳуқуқ ислоҳотлари суд ҳокимияти мустақиллигини янада мустаҳкамлаш, қарорлар фақат қонун ва ички ишонч асосида қабул қилинишини таъминлашга қаратилган. Шу нуқтаи назардан, ҳар қандай ноқонуний аралашувларга нисбатан муросасиз муносабат жамият барқарорлиги ва ҳуқуқий давлат барпо этишнинг муҳим шарти ҳисобланади.
Йўлбарс Рахмонов – Жиноят ишлари бўйича Қўрғонтепа туман судининг раиси
Сайт I Telegram