Телеграм канал «• Фирдавсий!»

Duo shu yerda tugaydi Postning esa Davomi bor...

Rosulim alayhissalom va Zayd ibn Horisa ko‘p qiyinchiliklardan keyin u yerdan qochib ketishdi. Toifdan chiqib bir bog‘ga kelib ozroq dam olish uchun u yerda to‘xtadilar. Mana shu joyda o‘tirib Payg‘ambarimiz alayhissalom birinchi marta duo qildilar, shikoyat qildilar. Go‘yoki Allohga arz qildilar, Qarg‘amadilar yoki qiynalganlarini ham bildirmadilar. Duolari "Toifda qilingan duo" deya nomlanib tarixda mashhur bo‘ldi. Rosulimizni duolarini qanday qilgan bo‘lsalar shuni o‘zbek tarjimasida siz azizlarga yetkizamizki, qiyinchilik va zahmatda qilingan bu duo qalbimizning tub-tubidan joy olsin. — " Allohim! Quvvatim ozligini va chorasiz qolganini faqat senga shikoyat qilaman. Odamlar orasida bu qadar xor bo‘lganimdan senga shikoyat qilaman. Ey marhamatlilarning marhamatlisi Allohim sen barcha kuchsiz va ezilganlarning va mening ham Robbimsan. Meni kimlarga yo‘liqtiryapsan. Agarki sen men bandangga g‘azabnok bo‘lmasang bu aziyatlarga parvo ham qilmayman. Biroq sendan keladigan quvvatga yanada intizorman. G‘azabingga duchor bo‘lishdan qo‘rqib, seni Nuringga sig‘inaman. Zulmatlarni ziyoga aylantirgan, Dunyo va Oxirat ishlarini tartibga solgan narsa Sening o‘sha Nuringdir. Toki sen rozi bo‘lguningga qadar biz har jihatdan sendan hushnud va mamnunmiz. Kuch va qudrat yolg‘iz senga oiddir. "

Taifda u zotga rad javobi berildi: shahar yetakchilari da’vatni inkor qildi, aholi uni toshbo‘ron qildi, jarohat yetkazildi. Mana shu kun juda og‘ir bo‘lgan ekan azizlar. Bir kuni Oisha onamiz Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamdan: Uhud kunidan ham sizga og‘irroq kun bormi deganlarida mana shu voqeani eslagan ekanlar. Yosh bolalar, go‘daklar, aqlsizlar toshbo‘ron qildilar, Zayd oldilariga tushib kelayotgan toshlarni ko‘ksi bilan to‘sar, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga biron tosh kelmasligi uchun o‘z jismini qalqon qilardi. Zayd ibn Horisa qanchalik harakat qilmasinlar Rosulim alayhissalomning oyoqlaridan oqqan qonlar kovushlarini to‘ldirdi...

📜 Tarixiy xulosalar “G‘am yili” (arab tilida ʿĀm al‑Ḥuzn) nomli yil - bu Payg‘ambarimiz ﷺga nozil qilingan da’vatning taxminan 10‑yili bo‘lib, milodiy 619‑yilga to‘g‘ri keladi. O‘shanda u zotning birinchi xotini Xadija roziyallohu anho va amakisi Abu Tolib vafot etgan. Abu Tolib himoyasining yo‘qolishi bilan Quraysh zulmi oshdi, musulmonlarga qarshi bosim kuchaydi. E’tibor jihatidan, Makkadagi holatlar qiyinlashgach, Payg‘ambarimiz ﷺ Haq Islom diniga daʼvat etish uchun Toifga qarab yo‘l oldilar.

• Go‘zal hulq sohibi Rosulim alayhissalom. Toif deganda ko‘pchilikning esiga birinchi bo‘lib toshbo‘ron qilingan Payg‘ambarimiz alayhissalotu vassalom va u kishini himoya qilgan Zayd ibn Horis roziyallohu anhu keladi. Men ham post yozish maqsadida bir eslab olishlik uchun Abdulloh domlaning maʼruzalarini Toifga ketishda tinglab kettim. Tahminan yozadiganlarim aniq bo‘ldi. Lekin ellikboshimiz bizga o‘sha tarixiy voqealarni gapirib berganlaridan keyin fikrim o‘zgardi quyida batafsil...

📍Toif shaxri.